علت (قیاس)وصف مشترک میان اصل و فرع در قیاس فقهی را علت (قیاس) گویند. ۱ - تعریفعلت (قیاس) از ارکان قیاس و به معنای وصفی است که وجود آن در اصل، باعث تعلق حکم شرعی به وصف گردیده است؛ به بیان دیگر، وصف مشترک میان اصل و فرع است که علت برای سرایت حکم اصل به فرع می‌گردد؛ برای مثال، در قیاس نبیذ به خمر، مجتهد از طریق نص پی می‌برد که خمر به خاطر وجود وصف «اسکار» حرام شده است پس وصف اسکار همان علت (قیاس) است آن گاه به دلیل وجود این وصف در نبیذ، حکم حرمت را از خمر (اصل) به نبیذ (فرع) سرایت می‌دهد. [۱]
اصول الفقه الاسلامی، جزحیلی، وهبه، ۱، ص۶۰۶.
[۲]
اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج۴، ص۵۶.
[۴]
اصول الفقه، خضری، محمد، ص۳۳۸.
[۵]
علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی، خلاف، عبدالوهاب، ص۶۰.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۷۸، برگرفته از مقاله «علت (قیاس)». |